Franse les ik heb op de middelbare school gehad. Dat was niet gemakkelijk voor mij, te subtiel voor een twaalfjarige. Het ergste waren al die vréèmdé âccęnten.
Maar gelukkig waren de belangrijkste Franse cultuur uitingen voor mij - de stripalbums van Kuifje en Asterix - ook in het Nederlands beschikbaar. Zodra het kon heb ik daarom Frans laten vallen.
Nu gaat het in het leven zo dat als je denkt ergens definitief afscheid van hebt genomen, dat het op de een of andere manier weer terug komt. Bij Frans was dat ook zo voor mij.
In de tijd dat ik met een promotie onderzoek bezig was bleek dat het meest relevante gelijksoortige werk gedaan werd in Toulouse, Frankrijk. Op een goede dag kreeg ik van mijn begeleider een proefschrift in de Franse taal onder de neus gedrukt. Na een vluchtige blik bleek al snel dat dit werk een ruime overlap met mijn promotie opdracht had. Er was dus geen ontkomen aan: dat boek moest ik van kaft tot kaft lezen. In het Frans.
De ironie was dat dit geschreven was door een Duitser. Ik kwam achter zijn e-mail adres en ben hem gaan schrijven, in het Engels. Gelukkig kreeg ik uitvoerig antwoord op al mijn vragen. Daarbij kwam ik aan de weet dat de regels voor een proefschrift in Frankrijk ronduit bizar zijn.
In Frankrijk mag je een proefschrift in een andere taal schrijven, bijvoorbeeld in het Engels, maar alleen als je het ook in het Frans zou kunnen schrijven. Hoe kun je als Duitser aantonen dat je dat wel in het Frans zou kunnen? Precies, door het eerst in het Frans te schrijven, dan kun je het later altijd nog vertalen naar je favoriete taal. Bizarre Franse logica - ingegeven door de vrees overbodig te worden als wereldtaal.
Wie een heel Franstalig boek moet lezen, kan natuurlijk niet elk woord wat je niet snapt opzoeken in een woordenboek, want dan wordt doorlezen onmogelijk. Ik moest mij dus oefenen in het begrijpen van de grote lijn, en alleen als bepaalde details essentieel leken, kon ik het woordenboek ter hand nemen. Deze globale-lees-techniek heb ik aardig onder de knie gekregen.
Bij onze zeilreis is Frans ook prominent aanwezig. We zijn Frankrijk 4 keer binnengezeild, de eerste keer nadat we België verlaten hadden kwamen we bij Duinkerken op Franse bodem. Daarna weer bij Roscoff (we kwamen van Guernsey). Na Spanje kwamen we in zuid Frankrijk terecht in Saint Maries de la Mer en na Italië en Elba zijn we op Corsica geland. En elke keer komt die Franse taal er weer bij.
Ik probeer nu vooral Frans te begrijpen als ik lees of luister. Dat is een stuk eenvoudiger dan het zelf te proberen te spreken, laat staan schrijven. Aan boord hebben we een paar boeken in het Frans die ik her en der heb opgeduikeld.
Een van deze boeken - Les grands navigateurs - is van de Fransman Alain Bombard. Dit Franstalige boek gaat over de grote namen van de zeilvaart. Een grappig boek. Een Fransman vertelt hier de verhalen van grote historische figuren op zee als Columbus, Magelhaan, Bougainville, Drake en Cook - de mannen die hele werelddelen ontdekt hebben. Maar ook heeft hij het over de reis van de mythische figuur Odysseus, een Griek uit de oudheid, een personage uit een roman van Homerus. En dan heeft hij ook nog een hoofdstuk over de eerste mens die in zijn eentje om de wereld zeilde, Joshua Slocum. Waarom zeilde Slocum om de wereld - er was een oude kapitein die hem gezegd had dat het onmogelijk was - dat weigerde Slocum te accepteren en zeilde dus maar de wereld rond, in 1895, om aan te tonen dat het wel degelijk kon.
Een bont gezelschap. Het boek is iets wat tussen een geschiedenis boek en een avonturenroman in zit. Al lezende tussen de regels krijg je het gevoel dat de auteur spijt heeft niet in die tijd geleefd te hebben - zo romantiseert hij deze reizen.
Een andere manier om Frans beter onder de knie te krijgen is luisteren naar Franse chansons. Tijdens het schrijven van deze blog luister ik naar de chansonnière Julliete Gréco. Ik had nog nooit van haar naam gehoord - ze is van voor mijn generatie - en Franse chansons waren uit de mode in mijn pubertijd. Queen, Michael Jackson, Kate Bush, David Bowie en Sinead O’ Connor zongen immers niet in het Frans maar het Engels.
Maar vanavond ben ik op het spoor gekomen van Gréco, en nu besef ik wat ik gemist heb. Ik hoorde over haar in een bijzonder geestig en boeiend interview van Margreet Dolman (een alter ego van Paul Haenen, tevens de man die de stem doet van Bert “Ernie, je hebt een banaan in je oor” in Sesamstraat).
Margreet Dolman interviewt Liesbeth List, wellicht onze beste vaderlandse chansonnière. In dit interview komen de grote Franse namen langs - Edith Piaf, Juliette Gréco en Charles Aznavour.
Het interview van Margreet Dolman met Liesbeth List is te bekijken op youtube:
Margreet Dolman interviewt Liesbeth List
Het is zeker aangenaam naar Gréco te luisteren. Je hoort hoe het Frans op zijn meest elegantst kan worden uitgesproken.
Mesdames et messieurs, votre attention pour Julliete Gréco:
Reactie plaatsen
Reacties